Kto wybierze się w drogę samochodem, porusza się po drodze krajowej B 97, a zatem wzdłuż wyznaczonej przez Zürnera, historycznej trasy pocztowej o długości 33 km, wiodącej przez Schmorkau, Schwepnitz, Großgrabe i Bernsdorf do Hoyerswerdy. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że trasa ta, podobnie jak za czasów unii polsko-saskiej, na całej długości przebiega przez terytorium Saksonii. Jednak nie zawsze tak było. W wyniku decyzji kongresu wiedeńskiego oprócz Dolnych Łużyc od Saksonii oddzielone zostały również północna i wschodnia część Górnych Łużyc, w związku z czym, począwszy od 1815 roku, jadąc z Königsbrück pomiędzy miejscowościami Straßgräbchen a Bernsdorf oraz w obrębie opisanej dalej trasy rowerowej bezpośrednio przed Liebegast, konieczne było przekroczenie granicy pruskiej. Dzisiaj świadczą o tym zachowane kamienie graniczne.

Turyści rowerowi mogą pokonać znaczne odcinki tego etapu jadąc dobrze oznakowanym Żabim Szlakiem Rowerowym (Froschradweg). Po raz pierwszy można się z nim zetknąć już po przebyciu 13 km w miejscowości Bulleritz, gdzie jednak skręca on w kierunku zachodnim, aby po krótkim czasie skierować się wyraźnie na wschód i poprzez Großgrabe, Grüngräbchen, Wiednitz, Bernsdorf oraz Zeißholz zaprowadzić do Wittichenau i Hoyerswerdy. Bardziej w linii prostej do Hoyerswerdy można dotrzeć, wybierając następującą trasę.

Königsbrück opuszczamy w kierunku północno-wschodnim. Przejeżdżamy przez Weißbach, a po łącznie 8 km docieramy do Gottschdorf. Po przejechaniu dalszych 4 km, jak w powyższym opisie, natrafiamy na Żabi Szlak Rowerowy, którym od tego miejsca na odcinku 26 km można podążać do Liebegast. Po drodze najpierw mijamy Cunnersdorf(serb.- łuż. Hlinka). Wzniesiony pod koniec XVII w., a po 1945 roku wysadzony w powietrze, dworek był niegdyś siedzibą Wolfa Haubolda Schleinitza (Wolf Haubold von Schleinitz), dworskiego doradcy prawnego oraz radcy apelacyjnego na dworze Augusta Mocnego. Epitafium upamiętniające jego samego oraz jego małżonkę znajduje się w tutejszym kościele.

Dalej droga wiedzie do miejscowości Biehla (serb.- łuż. Běła). Dwór z XVII wieku jest wprawdzie zrujnowany, jednak w porównaniu z wzniesionym w latach 1871 – 1873 pałacem w stylu włoskiego renesansu przynajmniej dotrwał do dzisiaj. W okresie rządów królów saskich na polskim tronie wielokrotnie zmieniali się właściciele dóbr rycerskich. Od poł. XVII w. był to ród von Ponickau. W 1706 roku Johann Adolf von Ponickau (1653 – 1721) zakupił dobra od swojego kuzyna Hansa Adolpha von Ponickau. Od 1692 roku Johann Adolf był premierem rządu krajowego, a więc drugim urzędnikiem Hrabstwa Marchijnego Górne Łużyce, a w 1713 roku został podniesiony do rangi Tajnego Radcy. Po jego śmierci dobra przeszły w posiadanie najstarszego z synów, Karola von Ponickau. Jednak ten już po 2 latach odsprzedał je Hansowi Bastianowi von Zehmen (patrz Weißig). Po zaledwie roku nowym właścicielem, tym razem na kilka dziesięcioleci, stała się saksońska rodzina o żołnierskim rodowodzie: von Jeschky.

Durch das Biehla-Weißiger Teichgebiet

Droga wiodąca przez stawy w Weißig

W Biehli w 2000 roku, w ramach polsko-niemieckiego projektu został wykopany pochodzący z ok. 620 r. p.n.e. „szaniec bagienny“, stanowiący pozostałość po prehistorycznej fortyfikacji oraz osadzie. Zaskakująco duże ilości znalezisk ceramicznych, a także pozostałości konstrukcji budynków mieszkalnych i wału ochronnego, jak również ślady świadczące o bestialskim zniszczeniu sprawiły, że wykopaliska te stały się archeologiczną sensacją. Znalezione wówczas dobrze zachowane elementy drewniane z wczesnej epoki żelaza pozwoliły na określenie wieku pozostałej spuścizny mieszkańców osady, a także posłużyły jako pomoc w datowaniu innych miejscowości na terenie wschodniej Saksonii oraz na graniczącym z nią obszarze południo-zachodniej Polski, gdzie nie udało się odnaleźć drewnianych znalezisk.

Droga z Biehli do Weißig (serb.- łuż. Wysoka) prowadzi przez malowniczy kompleks stawów. W miejscowości Weißig zwraca uwagę wyposażony w kaplicę pałac z elementami neorenesansowymi, wzniesiony w 1908 roku według projektu drezdeńskiego biura architektonicznego Lossow & Kühne (projektantów Lipskiego Dworca Głównego, Drezdeńskiego Teatru, Synagogi w Görlitz). Do 1943 roku służył on za siedzibę szlacheckiego rodu von Zehmen. Pałac otoczony jest parkiem, do zabudowań należy również mauzoleum byłych właścicieli. Kamienny relief przedstawia Hansa Heinricha Luttitza (Hans Heinrich von Luttitz), do którego pałac należał w XVII w. Dzisiaj obiekt znajduje się w prywatnym posiadaniu.

Kolejną miejscowością jest oddalona o 4 km, wzmiankowana w 1383 roku Skaska (serb.- łuż. Skaskow). Jeszcze przez kilka lat po II wojnie światowej stał tutaj pałac, który w czasach Augusta Mocnego miał być wykorzystywany jako stacja przesiadkowa podczas podróży do Polski – co na pierwszy rzut oka może dziwić, ponieważ trasa pocztowa wyznaczona przez Zürnera przebiegała właściwie przez znacznie bardziej na zachód położony las Bernsdorfer Gemeinwald. Wyjaśnieniem dla wyboru okrężnej drogi może być okoliczność, że w owym czasie właścicielami dóbr w Skaskej byli liczni urzędnicy zatrudnieni na drezdeńskim dworze. Wśród nich, jednak dopiero od 1729 roku, był również minister gabinetu oraz tajny radca Karol Henryk hrabia von Hoym (Karl Heinrich Graf von Hoym). Mowa tu o byłym małżonku Anny Konstancji Brockdorff (Anna Constantia von Brockdorff), metresy Augusta Mocnego, lepiej znanej jako hrabina Cosel, która już w 1713 roku popadła w niełaskę. Do 1716 roku właścicielami dóbr w Skaskiej byli elektorsko-książęcy saski radca górniczy i finansowy Ehrenfried von Klemm oraz jego syn Johann Christian, następnie Zofia Eleonora Haugwitz (Sophie Eleonore von Haugwitz) , której małżonek był również ministrem gabinetu oraz naczelnymszambelanem w Dreźnie. Hrabia von Hoym, niegdyś będący w posiadaniu 14, nie całkiem legalnie zdobytych dóbr rycerskich, został w 1731 roku przez Augusta Mocnego skazany na karę grzywny w wysokości 100 tys. talarów. Fakt ten zmusił go do sprzedaży dóbr Skaska swojej siostrze Rahel Charlotte, owdowiałej hrabinie Vitzthum-Eckstädt. Choć sam był właścicielem pałacu przez zaledwie 2 lata, to jeszcze przez wiele następnych lat mógł w nim mieszkać.

Przez Liebegast (serb.- łuż. Lubhozdź), gdzie opuszczamy południowy Żabi Szlak Rowerowy i musimy pokonać jeszcze 1,5 km, aby dojechać do północnej części okrężnego szlaku, kierujemy się do miasteczka Wittichenau (serb.- łuż. Kulow).

Wittichenau ma 6 tys. mieszkańców, w tym ok. 65 % niemieckiej oraz 35 % serbołużyckiej narodowości. Do najważniejszych zabytków tej wzmiankowanej w 1248 roku miejscowości należy katolicki kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (kath. Pfarrkirche „Mariä Himmelfahrt“), zniszczony przez Husytów w 1440 r., a następnie odbudowany. Wnętrza pochodzą z doby baroku. Stiukowy, marmoryzowany ołtarz został zaprojektowany na przełomie 1722/23 roku przez wywodzącego się z Wittichenau, a żyjącego w Pradze, Mathiasa Wacława Jäckla (Mathias Wenzel Jäckel). Na rynku stoi zrekonstruowany, elektorsko-saksoński słup dystansowy z 1732 roku oraz pomnik Krabata. Upamiętnia on najbardziej znaną postać serbo-łużyckich legend, Jana Schadewitza (Johann von Schadewitz), alias Krabat, który płatał figle i dokazywał w samym Wittichenau i w okolicy. Schadewitz był właścicielem folwarku w Groß Särchen (6 km na południowy wschód od Wittichenau), w służbie Augusta Mocnego uczestniczył w walkach z Turkami oraz zdołał udaremnić próbę otrucia króla. Otfried Preußler poświęcił Krabatowi powieść, której akcja rozgrywa się w czasie wielkiej wojny nordyckiej (1700 – 1721). Od kilku lat istnieje Szlak Rowerowy Krabata (Krabat-Radweg) – w Wittichenau, a wcześniej również w Biehli, przecina się on z trasą z Drezna do Warszawy. Znajdują się tutaj również liczne historyczne młyny i wiatraki, m. in. ulokowany nieco z boku, nad stawem Kubitzteich młyn Schowtschickmühle, ostatni z trzech młynów wodnych na obrzeżach torfowiska w Dubring (Dubringer Moor).

Windmühle in Dörgenhausen

Wiatrak w Dörgenhausen

Opuszczamy Wittichenau w północnym kierunku i jadąc do Neudorf Klösterlich, pokonujemy 2 km. Następnie poruszamy się wzdłuż łańcucha stawów należących do rezerwatu przyrody torfowiska Dubringer Moor, aby po pokonaniu 4 km dojechać do należącego już do Hoyerswerdy Dörgenhausen (serb.- łuż. Němcy). Miejscowość ta zachwyca zwiedzających zbudowanym na terenie dzisiejszej Polski (woj. lubuskie) i przeniesionym tutaj w 1920 roku, pięknie odrestaurowanym wiatrakiem Bockwindmühle. W ramach wojny siedmioletniej na zachód od Dörgenhausen rozegrała się bitwa pomiędzy Prusami a Austriakami (1759 r.), w której poległo 600 żołnierzy austriackich.

Od centrum Hoyerswerdy (serb.- łuż. Wojerecy) dzielą nas już tylko 3 km.

 

Linki

www.weissig-sachsen.de

www.schoenteichen.de

www.ossling.de

www.start.wittichenau.de